CHỨC NĂNG CỦA GIÁO DỤC.

...Tôi thắc mắc không hiểu rằng chúng ta có khi nào tự hỏi giáo dục có nghĩa gì? Tại sao chúng ta đi học, tại sao chúng ta học những môn học khác nhau, tại sao chú ng ta vượt qua những kỳ thi và ganh đua với nhau để có thứ hạng tốt hơn? Từ ngữ tạm gọi là giáo dục này có nghĩa là gì, và tất cả vận hành của nó có ý nghĩa gì? Đây là một câu hỏi thực sự rất quan trọng, không chỉ cho những em học sinh, cho những bậc cha mẹ, cho những giáo viên, mà còn cho tất cả mọi người yêu quí quả đất này. Tại sao chúng ta trải qua mọi nỗ lực để được giáo dục? Nó chỉ với mục đích là đậu vài kỳ thi và có một việc làm hay sao? Hay chức năng của giáo dục là chuẩn bị sẵn sàng từ khi còn nhỏ cho chúng ta hi ểu rõ toàn tiến hành của sống? Có một việc làm và có được phương tiện sinh nhai là cần thiết – nhưng đó là tất cả hay sao? Chúng ta đang được giáo dục chỉ cho việc đó thôi à? Chắc chắn, sống

không là một việc làm, một nghề nghiệp; sống còn là một cái gì đó rộng rãi, và thăm thẳm lạ thường, nó là một bí mật vô cùng, một lãnh vực bao la mà trong đó chúng ta vận hành như những con người. Nếu chúng ta chỉ chuẩn bị kiếm sống cho mình, chúng ta sẽ mất đi ý nghĩa tổng thể của sống; và hiểu rõ về sống có tầm quan trọng hơn là chỉ chuẩn bị cho những kỳ thi và giỏi giang môn toán, môn vật lý, hay bất kỳ môn học nào khác.

Vì vậy, dù chúng ta là những giáo viên hay những học sinh, liệu không quan trọng khi tự hỏi chính mình tại sao chúng ta đang giáo dụ c hay đang được giáo dục? Và sống có nghĩa là gì? Sống không là một sự việc lạ thường, hay sao? Những con chim, những bông hoa, những cái cây um tùm, những bầu trời, những vì sao, những con sông và những con cá trong đó – tất cả những sự vật này là sống. Sống là những người nghèo khổ và những người giàu có; sống là những trận chiến liên tục giữa những nhóm người, những chủng tộc, và những quốc gia; sống là thiền định; sống là điều gì chúng ta gọi là tôn giáo, và nó cũng là những sự việc giấu giếm, tinh tế của cái trí – những ganh tị, những tham vọng, những đam mê, những sợ hãi, những thành tựu và những lo âu. Tất cả những việc này và còn nhiều hơn nữa là sống. Nhưng thông thường chúng ta chuẩn bị cho chính mình để hiểu rõ chỉ một góc nhỏ xíu của nó. Chúng ta đậu những kỳ thi nào đó, tìm được một việc làm, lập gia đình, có con cái, và sau đó trở thành mỗi lúc một giống như những cái máy. Chúng ta vẫn còn sợ hãi, lo âu, khiếp đảm về sống. Vì vậy, liệu chức năng của giáo dục là giúp đỡ chúng ta hiểu rõ toàn tiến hành của sống, hay nó chỉ chuẩn bị cho chúng ta một nghề nghiệp, một công việc tốt nhất mà chúng ta có thể có được?

Điều gì sẽ xảy ra cho tất cả chúng ta khi lớn lên là những người đàn ông hay những người phụ nữ? Bạn có khi

nào hỏi chính mình sẽ làm gì khi lớn lên hay không? Rất có thể bạn sẽ lập gia đình, và trước khi bạn biết mình ở đâu bạn sẽ là những người mẹ hay những người cha; và sau đó bạn sẽ bị trói buộc vào một việc làm, hay vào việc bếp núc, trong đó bạn sẽ dần dần tàn tạ đi. Đó có phải tất cả mọi điều mà sống của bạn sắp sửa là, hay sao? Bạn có khi nào hỏi chính mình câu hỏi này chưa? Bạn không nên hỏi nó hay sao? Nếu gia đình giàu có bạn có lẽ có một vị trí khá tốt đã được bảo đảm trước rồi, người cha có lẽ tặng cho bạn một công việc dễ chịu, hay bạn có thể kết hôn với ngưòi giàu có; nhưng ở đó cũng vậy bạn sẽ thoái hóa, thoái hóa. Bạn có hiểu không?Chắc chắn, giáo dục không có ý nghĩa gì cả nếu nó không giúp bạn hiểu rõ sự rộng lớn vô hạn của sống cùng tất cả những tinh tế của nó, cùng vẻ đẹp lạ thường của nó, những đau khổ và hân hoan của nó. Bạn có lẽ có được những mảnh bằng, bạn có lẽ có được một loạt những tước hiệu đặt trước danh tánh của bạn và cho bạn việc làm rất tốt; nhưng sau đó là cái gì? Điểm mấu chốt của tất cả việc đó là gì? Liệ u trong tiến hành như thế cái trí của bạn lại trở nên đờ đẫn, mệt mỏi, dốt nát? Vì vậy trong khi bạn còn nhỏ, bạn không nên thâm nhập để khám phá sống là gì, hay sao? Và liệu chức năng thực sự của giáo dục không là vun quén trong bạn sự thông minh mà sẽ cố gắng khám phá đáp án cho tất cả những vấn đề này, hay sao? Liệu bạn biết thông minh là gì? Chắc chắn  rằng nó là khả năng được suy nghĩ tự do, không có sợ hãi,không có một công thức, để bạn bắt đầu khám phá cho chính mình điều gì là thực sự, điều gì là đúng đắn; nhưng nếu bạn sợ hãi bạn sẽ không bao giờ thông minh. Bất kỳ hình thức nào của tham vọng, thuộc tinh thần hay đời thường, đều nuôi dưỡng lo âu, sợ hãi; vì vậy tham vọng không thể nào giúp đỡ bạn sáng tạo một cái trí rõ ràng, đơn giản, chân thật và thế là thông minh.

Bạn biết không, khi còn nhỏ bạn được sống trong một  môi trường không có sợ hãi là rất quan trọng. Hầu hết chúng ta, khi lớn lên, trở nên sợ hãi; chúng ta sợ hãi sống, sợ hãi mất việc làm, sợ hãi truyền thống, sợ hãi những điều gì người láng giềng, hay điều gì người vợ hay người chồng sẽ nói, sợ hãi chết. Hầu hết chúng ta đều có sợ hãi trong một hình thức này hay một hình thức khác; và ở đâu có sợ hãi đều không có thông minh. Và liệu tất cả mọi người, khi còn nhỏ, có thể ở trong một môi trường không sợ hãi mà có nghĩa ở trong một bầu không khí của tự do – tự do, không phải làm việc gì chúng ta thích, nhưng đ ể hiểu rõ toàn tiến hành của sống?

Thật ra sống rất đẹp đẽ, nó không là sự vật xấu xa này mà chúng ta đã tạo ra; và bạn có thể trân trọng sự phong phú của nó, chiều sâu của nó, sự dễ mến lạ lùng của nó chỉ khi nào bạn phản kháng mọi thứ – chống lại tôn giáo có tổ chức,chống lại truyền thống, chống lại xã hội thối nát hiện nay –để cho bạn, như một con người, khám phá cho chính mình điều gì là sự thật. Không phải bắt chước nhưng khám phá –đó là giáo dục, đúng chứ? Tuân phục điều gì mà xã hội hay cha mẹ và giáo viên chỉ bảo cho bạn là điều rất dễ dàng. Đó là một cách để hiện diện an toàn và dễ chịu; nhưng đó không phải là sống vì trong nó có sợ hãi, thoái hóa, chết. Sống là khám phá cho chính mình điều gì là sự thật, và bạn có thể làm được việc này chỉ khi nào có tự do, chỉ khi nào có sự cách mạng liên tục ở bên trong, trong chính bản thân bạn.

Nhưng bạn lại không được khuyến khích làm việc này; không một ai bảo cho bạn hãy nghi vấn, hãy khám phá

cho chính mình Thượng đế là gì, bởi vì nếu bạn có ý phản kháng bạn sẽ trở thành một hiểm họa cho mọi điều giả dối.

Cha mẹ và xã hội của bạn sống an toàn và bạn cũng muốn sống an toàn. Thông thường sống an toàn có nghĩa là sống trong bắt chước và thế là trong sợ hãi. Chắc chắn chức năng của giáo dục là giúp đỡ mỗi người chúng ta được sống tự do và không còn sợ hãi, đúng chứ? Và muốn sáng tạo một bầu không khí trong đó không còn sợ hãi đòi hỏi nhiều suy nghĩ về phía bạn cũng như về phía giáo viên, người giáo dục.

Bạn biết điều này có nghĩa gì hay không – sẽ là một sự việc lạ thường khi sáng tạo một bầu không khí không còn sợ hãi? Và chúng ta phải sáng tạo nó, bởi vì chúng ta thấy rằng thế giới bị trói buộc trong chiến tranh vô tận; nó bị điều khiển bởi những người chính trị luôn luôn thèm khát quyền hành; nó là một thế giới của những luật sư, những cảnh sát và những người lính, của những người đàn ông và những người phụ nữ đầy tham vọng, tất cả đều ham muốn những chức vụ và tất cả đều đang đấu tranh với nhau để giành giật nó. Rồi thì cũng có những người tạm gọi là thánh, những vị đạo sư tôn giáo với những đệ tử; họ cũng muốn quyền hành địa vị, đời này hay đời sau. Đó là một thế giới điên cuồng, hoàn toàn hỗn loạn, trong đó người cộng sản đang đánh nhau với người

tư bản, người xã hội đang phản kháng cả hai người kia, và mỗi người phản kháng lại người nào đó, chiến đấu để đến được một nơi an toàn, một vị trí cho quyền hành hay cho thanh thản. Thế giới bị xé nát bởi những niềm tin mâu thuẫn nhau, bởi những phân biệt giai cấp, bởi những quốc gia tách rời nhau, bởi mọi hình thức của dốt nát và bạo lực – và đây chính là thế giới mà bạn đang được giáo dục để phù hợp vào nó. Bạn được khuyến khích để ăn khớp vào cái khung của xã hội thảm khốc này; cha mẹ bạn muốn bạn làm việc đó, và bạn cũng muốn phù hợp vào nó.

Lúc này, liệu chức năng của giáo dục chỉ là giúp đỡ bạn tuân phục những khuôn mẫu của cái trật tự xã hội thối

nát này, hay nó cho bạn tự do – tự do hoàn toàn để thăng hoa và sáng tạo một xã hội khác hẳn, một thế giới mới mẻ? Chúng ta muốn có sự tự do này, không phải trong tương lai, nhưng ngay lúc này, nếu không tất cả chúng ta có lẽ đều bị hủy diệt. Chúng ta phải ngay tức khắc sáng tạo một bầu không khí tự do để cho bạn có thể sống và khám phá cho chính mình điều gì là sự thật, để cho bạn trở nên thông minh, để cho bạn có thể đối diện với thế giới và hiểu rõ nó, không phải chỉ tuân phục nó, để cho bên trong, thăm thẳm, theo tâm lý bạn phản kháng liên tục; bởi vì chỉ có những người phản kháng liên tục mới có thể khám phá điều gì là sự thật, không phải con người tuân phục, con người đi theo một truyền thống nào đó. Chỉ khi nào bạn liên tục thâm nhập, liên tục quan sát, liên tục học hành, bạn mới khám phá sự thật, Thượng đế, hay tình yêu và bạn không thể nào thâm nhập, quan sát, học hành, bạn không thể nào nhận biết thăm thẳm, nếu bạn sợ hãi. Vì vậy chắc chắn chức năng của giáo dục, là

xóa sạch, bên trong lẫn bên ngoài, sự sợ hãi này mà hủy hoại suy nghĩ của con người, liên hệ và tình yêu của con người.

 ...Đoạn trích trong sách Nghĩ về những điều này của Krishnamurti - Ông Không dịch.